Η ανάγκη εφαρμογής της Στρατηγικής για τον Καρκίνο

(Θέμα εγγραφέν με εισήγηση του κ. Γιώργου Περδίκη, βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών, και του κ. Νίκου Κουτσού, εκπροσωπούντος τη Συμμαχία Πολιτών)

(Αρ. Φακ. 23.05.047.002-2014)

Πέμπτη, 10 Οκτωβρίου 2014

Αγαπητοί συνάδελφοι, κυρίες και κύριοι.

Το θέμα «καρκίνος» στην Κύπρο είναι δυστυχώς γνώριμο στην συντριπτική πλειοψηφία του πληθυσμού μας, αφού δεν πιστεύω να έχει μείνει οποιαδήποτε οικογένεια ανέγγικτη από την πληγή αυτή στο νησί μας. Ορόσημο στην πολιτική αντιμετώπισης αυτής της επιδημίας στον τόπο μας ήταν η εκπόνηση και έγκριση της Στρατηγικής Αντιμετώπισης του Καρκίνου στην Κύπρο. 

Πρόκειται για μια πλήρη μελέτη την οποία συνέταξαν επιφανείς επιστήμονες μετά από μακροχρόνιες συζητήσεις και με τη συνεργασία όλων των φορέων που ασχολούνται με τον καρκίνο, και αφορά τη χάραξη μιας ολοκληρωμένης βραχυπρόθεσμης αλλά και μακροπρόθεσμης κρατικής πολιτικής για την πρόληψη και θεραπεία του καρκίνου στον τόπο μας. Η στρατηγική για τον καρκίνο εγκρίθηκε από την ολομέλεια της Βουλής στις 12 Ιουνίου 2008, ενώ ο Υπουργός Υγείας την παρουσίασε στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στις 10 Οκτωβρίου 2008, με τη δημόσια υπόσχεση ότι επρόκειτο να εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο πριν από τα Χριστούγεννα του 2008 και ότι στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας θα δημιουργηθεί ακτινοθεραπευτικό τμήμα με τρεις γραμμικούς επιταχυντές. Αυτό όπως γνωρίζετε δεν έγινε. Η Στρατηγική εγκρίθηκε μόλις τον Νοέμβριο του 2009 και η 7μελής Εθνική Επιτροπή για τον Καρκίνο, αρμοδιότητα της οποίας ήταν μεταξύ άλλων, η διαμόρφωση πολιτικής, η ιεράρχηση προτεραιοτήτων, ο συντονισμός και η παρακολούθηση της υλοποίησης της Εθνικής Στρατηγικής η οποία εξαγγέλθηκε ότι θα λειτουργήσει από το 2009, διορίστηκε μόλις το 2010, μετά από πολλές δικές μας εκκλήσεις και πιέσεις. 

Θυμίζω ότι η Στατηγική για Αντιμετώπιση του Καρκίνου στην Κύπρο καθόρισε τέσσερις πυλώνες υλοποίησης:

ΠΥΛΩΝΑΣ 1: Πρόληψη και Προγράμματα Πληθυσμιακού Ελέγχου

ΠΥΛΩΝΑΣ 2: Διάγνωση και Θεραπεία

ΠΥΛΩΝΑΣ 3: Ανακουφιστική Φροντίδα και Αποκατάσταση

ΠΥΛΩΝΑΣ 4: Έρευνα και Δημιουργία της κατάλληλης υποδομής για το συντονισμό όλων των υφιστάμενων και μελλοντικών κέντρων.

Θέλω να σταθώ ιδιαίτερα στον 2^ο πυλώνα, που ρητά αναφέρει την ανάγκη για δημιουργία Ογκολογικών Κέντρων, πλήρως στελεχωμένων και εξοπλισμένων. Τα τριτοβάθμια αυτά κέντρα θα συνδέονταν με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Κύπρου ενώ παράλληλα, σύμφωνα με το σχεδιασμό, θα προωθείτο η δημιουργία εξειδικευμένων κλινικών αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού και του εντέρου. Παράλληλα, θα προωθείτο η αναβάθμιση του Ογκολογικού Κέντρου της Τράπεζας Κύπρου σε Κέντρο προσφοράς εξειδικευμένων Ογκολογικών Υπηρεσιών υψηλού επιπέδου, αφού τα περιφερειακά ογκολογικά κέντρα της Λευκωσίας και Λεμεσού θα μπορούσαν να αναλάβουν σημαντικό όγκο από τον υφιστάμενο φόρτο εργασίας του Ογκολογικού Κέντρου.

Υπενθυμίζω ότι το θέμα της ανάγκης δημιουργίας ακτινοθεραπευτικών τμημάτων στα γενικά νοσοκομεία της Λευκωσίας και Λεμεσού βρίσκονται εγγεγραμμένα  ως αυτεπάγγελτο στην κοινοβουλευτική επιτροπή Υγείας από το 2006. Υπενθυμίζω ότι η ανάγκη εγγραφής του θέματος προέκυψε λόγο της μυστηριώδους εξαφάνισης του ουσιαστικά καινούργιου μηχανήματος επιφάνειας ακτινοβολίας PENTAX κατά την μεταφορά της υποδομής του γενικού νοσοκομείου Λευκωσίας από τις παλιές του εγκαταστάσεις στις καινούργιες, οπόταν ουσιαστικά διαλύθηκε το ακτινοθεραπευτικό τμήμα του. Δυστυχώς η τελευταία φορά που συζητήθηκε το θέμα ήταν τον Νοέμβριο του 2013 και από τότε το θέμα έχει μείνει σε εκκρεμότητα, παρά τις συνεχείς μου προσπάθειες για επανασυζήτηση του θέματος. Κάποιο σκοτεινό χέρι σταματά μυστηριωδώς την συζήτηση του θέματος. Έχω την εντύπωση ότι παρεμποδίζεται συστηματικά ο κοινοβουλευτικός έλεγχος για ένα θέμα πολύ σοβαρό για την δημόσια υγεία και την διαχείριση των δημοσίων πόρων. 

Το 2009 καταθέσαμε για πολλοστή φορά ερώτηση για την καθυστέρηση που παρατηρείτο στην διαμόρφωση του υπογείου του Νέου Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας σε σύγχρονο ακτινοθεραπευτικό κέντρο, αλλά και την αποψίλωση του συγκεκριμένου Τμήματος από το έμπειρο ιατρικό προσωπικό του, που άφηνε τεράστιο φόρτο εργασίας στους ελάχιστους εναπομείναντες γιατρούς και ειδικά εκπαιδευμένο παραϊατρικό προσωπικό. 

Ο τότε Υπουργός Υγείας κ. Χρίστος Πατσαλίδης επέλεξε να μην απαντήσει ουσιαστικά στην ερώτηση που του έθετα, παραπέμποντας με στην μόλις εγκριθείσα Στρατηγική για την Αντιμετώπιση του Καρκίνου. Αναφέρθηκε όμως ξεκάθαρα στο γεγονός ότι θα προωθηθεί η δημιουργία των δύο ακτινοθεραπευτικών κέντρων, όπως απαιτούσε και η στρατηγική. 

Επιπλέον, ο Γενικός Ελεγκτής του Κράτους εισηγήθηκε τη δημιουργία Κρατικού Ακτινοθεραπευτικου εντός του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας, με τη συνεργασία στρατηγικού επενδυτή (ΡΡΡ) ώστε το Κράτος να μην επιβαρυνθεί με οποιοδήποτε ποσό στον Προϋπολογισμό. Με αυτή τη μέθοδο δεν θα επιβαρυνθεί ούτε το Δημόσιο Χρέος. Σύμφωνα με τον Γενικό Ελεγκτή, ο επενδυτής θα πωλεί υπηρεσίες στο υπό δημιουργία ΓεΣΥ για τα επόμενα 10 περίπου χρόνια, στη βάση ενός προσυμφωνημένου τιμολογίου (διαγωνισμός μίσθωσης πράξεων με παραχώρηση εξοπλισμού και τα λειτουργικά έξοδα σε βάρος του επενδυτή) και μετά θα αφήσει ως δωρεά τον εξοπλισμό στο Νοσοκομείο. Ούτε αυτή η εισήγηση έγινε αποδεκτή, αν και προέρχεται από ένα θεσμικό όργανο του κράτους. Γιατί άραγε;

Σε πολύ πιο πρόσφατη μου ερώτηση προς τον νυν υπουργό Υγείας κ. Πατσαλή, έλαβα απάντηση την 1^η Ιουλίου αυτού του χρόνου, ως εξής: «Συγκεκριμένα, στο θέμα της δημιουργίας ακτινοθεραπευτικών στα Νοσοκομεία Λευκωσίας και Λεμεσού, προέκυψαν διαφωνίες (εντός της Εθνικής Επιτροπής)  και ως εκ τούτου δεν προωθήθηκε προς το Υπουργείο Υγείας συγκεκριμένη πρόταση». Έτσι απλά. Μια στρατηγική που εκπονήθηκε με κόπους, μόχθους, εμπλοκή δεκάδων εμπλεκομένων φορέων και ειδικών, ανατράπηκε γιατί υπήρξε «διαφωνία». Τα προβλήματα των καρκινοπαθών όμως δεν αντιμετωπίζονται με τις «διαφωνίες». Δεν υπάρχει φάρμακο με αυτό το όνομα κυρίες και κύριοι. 

Το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών είναι πεπεισμένο για χρόνια τώρα, ότι η Στρατηγική για τον Καρκίνο ποτέ δεν υποστηρίχθηκε σθεναρά από οποιαδήποτε κυβέρνηση του τόπου. Ούτε κατά την μακροχρόνια πορεία εκπόνησής της, ούτε και όταν επιτέλους εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο. Για εμάς είναι ξεκάθαρό ότι διαχρονικά εξασκήθηκαν πιέσεις από τα γνωστά οικονομικά συμφέροντα, με αποτέλεσμα να παγώσει αρχικά η διαδικασία έγκρισης της στρατηγικής για τον καρκίνο από το Υπουργικό Συμβούλιο και να χαθεί πολύτιμος χρόνος. Σήμερα αντιμετωπίζουμε την άρνηση εκ μέρους της κυβέρνησης να υλοποίηση την ήδη υιοθετημένη κυβερνητική πολιτική για αντιμετώπιση του καρκίνου στον τόπο. Τι να πρωτοαναφέρω; Την καθυστέρηση στην ετοιμασία των προσφορών για την δημιουργία των ακτινοθεραπευτικών κέντρων στα δύο Γενικά νοσοκομεία μας; Την έντεχνη προσπάθεια παρουσίασης των προτάσεων για δύο ακτινοθεραπευτικά κέντρα ως ανταγωνιστικών για να διασπαστεί το μέτωπο των οργανώσεων που πάλευαν για την υλοποίηση τους; Την προσπάθεια δέσμευσης των σχετικών κονδυλίων για την κατασκευή τους από συγκεκριμένα κόμματα εδώ στην Βουλή των Αντιπροσώπων; Ή τις αιώνιες υποσχέσεις των κυβερνώντων ότι με τον νέο προϋπολογισμό θα υλοποιηθούν τα δύο αυτά έργα ταυτόχρονα; 

Βρισκόμαστε πλέον στα πρόθυρα της νέας εποχής, στην εποχή που επιτέλους θα δούμε υλοποίηση του Γενικού Σχεδίου Υγείας, ή τουλάχιστο έτσι μας διαβεβαιώνουν τόσο κυβερνητικοί όσο και τροϊκανικοί παράγοντες. Και που βρισκόμαστε ως προς την υλοποίηση του σχεδιασμού για την υποδομή που προνοεί η εγκεκριμένη στρατηγική για τον καρκίνο; Πουθενά κυρίες και κύριοι. Έχουμε ένα ογκολογικό που έχει γονατίσει από τα πολλά περιστατικά, που ολοένα αυξάνονται, έχουμε ελλιπείς υποδομές σε κρατικά νοσηλευτήρια αφού δεν μπορούν να προσφέρουν την αναγκαία ακτινοθεραπεία, και κατά τα άλλα λέμε ότι μπορούμε να γίνουμε περιφερειακό κέντρο αντιμετώπισης του καρκίνου! 

Η υλοποίησης της Στρατηγικής για την Αντιμετώπιση του Καρκίνου έχει αποτύχει κυρίες και κύριοι, με ευθύνη της πολιτικής ηγεσίας. Ο χρονικός ορίζοντας που είχε τεθεί για την υλοποίηση του πρώτου εξαετούς προγράμματος έχει ουσιαστικά λήξει χωρίς καμία απολύτως ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε ως οργανωμένη πολιτεία τον καρκίνο στον τόπο μας. Αναβαθμίστηκε το Αρχείο Καρκίνου; Μηχανογραφήθηκαν τα περιστατατικά, διενεργούνται έρευνες για να υπάρξει συσχετισμός παραγόντων; Προχωρά η εφαρμογή ολοκληρωμένης πολιτικής πρόληψη; Έχουμε οποιοδήποτε εν ενεργεία σχέδιο για θεσμοθετημένη προληπτικό έλεγχο του πληθυσμού; Τιποτα αγαπητοί μου, μόνο ευχολόγια και κινήσεις πρόσκαιρες χωρίς συνέχεια. Είναι να διερωτάται κανείς αν οι ιθύνοντες απλά ελπίζουν ότι με την έλευση του ΓΕΣΥ δεν θα θεωρούνται πλέον υπαίτιοι για τις διαστάσεις που έχει λάβει το πρόβλημα και θα μπορούν να λένε ότι η δημόσια υγεία εξαρτάται πλέον από την ιδιωτική πρωτοβουλία και τους ξένους επενδυτές.

Το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών απαιτεί από την κυβέρνηση να προχωρήσει ΆΜΕΣΑ στην δημιουργία εγκαταστάσεων ακτινοθεραπείας στο Γενικό Νοσοκομείο Λευκωσίας και Λεμεσού, την στελέχωση των τμημάτων αυτών και την προώθηση της άμεσης εφαρμογής όλων των στόχων όπως καθορίστηκαν από την ομόφωνα εγκεκριμένη Στρατηγική για αντιμετώπιση του καρκίνου.