Ομιλία κ. Γιώργου Περδίκη, Βουλευτή
Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών στην Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων
12 Μαρτίου 2015
(Θέμα εγγραφέν με εισήγηση του
βουλευτή
κ. Γιώργου Περδίκη εκ μέρους
του Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών)
(Αρ. Φακ. 23.05.048.001-2015)
Πριν τρία χρόνια η Βουλή των Αντιπροσώπων συζητούσε την ανάγκη ανάληψης
δράσης για διατήρηση της Ανατολικής Μεσογείου σε ζώνη ελεύθερη από πυρηνικούς
σταθμούς ενέργειας.
Δυστυχώς σήμερα μιλούμε για τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για να ανασταλούν ή, τουλάχιστον, να παγοποιηθούν οι διαδικασίες ανέγερσης του πυρηνικού σταθμού στο Άκκιουγιου, δίπλα μας, στα παράλια της Τουρκίας, 90 μόλις χιλιόμετρα από τα παράλια της Κερύνειας. Ήδη έχουν υπογραφεί συμβόλαια για τα κατασκευαστικά έργα και το μόνο που καθυστερεί την έναρξή τους είναι οι παρατυπίες που διαπιστώθηκαν στη διαδικασία ετοιμασίας και υποβολής της Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων που ανεξάρτητα από τις σοβαρές ελλείψεις της, έχουν οδηγήσει το ζήτημα στα Τουρκικά δικαστήρια.
Η ώρα για δράση έφτασε. Οι δικαστικές διαδικασίες μπορεί να δίδουν μια
μικρή χρονική παράταση, αλλά πρέπει να γίνουν παρεμβάσεις άμεσα. Οι
περιβαλλοντικές οργανώσεις στην Τουρκία έχουν από χρόνια δραστηριοποιηθεί και
εναντιώνονται στους σχεδιασμούς για δημιουργία πυρηνικών εργοστασίων στη χώρα
τους. Το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών έχει συνεργαστεί και στο παρελθόν με
αυτές τις οργανώσεις. Μαζί με πολλές Ελληνοκυπριακές και Τουρκοκυπριακές
περιβαλλοντικές οργανώσεις, έχουμε πάρει την πρωτοβουλία για τη δημιουργία μιας
κοινής πλατφόρμας δράσης των Κυπρίων ενάντια στην ανέγερση του πυρηνικού
σταθμού στο Άκκιουγιου. Ελπίζουμε ότι η πλατφόρμα αυτή θα διευρυνθεί και θα
καταφέρει να αυξήσει την πίεση προς την Τουρκική κυβέρνηση, ώστε να αναγκαστεί
να αλλάξει τους σχεδιασμούς της.
Επιπλέον, το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών έχει επιτύχει την
κινητοποίηση της Ομάδας των Πρασίνων στο Ευρωκοινοβούλιο για το θέμα αυτό.
Συγκεκριμένα, η συμπρόεδρος της Ομάδας κα. Ρεμπέκα Χάρμς έχει καταθέσει
τροπολογία επί του ψηφίσματος του Ευρωκοινοβουλίου για την έκθεση προόδου που ετοιμάζει
η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, με την οποία καλεί την Τουρκική κυβέρνηση να παγοποιήσει τα
σχέδια της για κατασκευή πυρηνικού αντιδραστήρα στο Άκκιουγιου.
Η Έκθεση έρχεται να επιστήσει την προσοχή στο γεγονός ότι η σεισμολογικά
ευαίσθητη περιοχή που επιλέγηκε οδηγεί
σε θανάσιμο κίνδυνο από τη λειτουργία ενός τέτοιου αντιδραστήρα, όχι μόνο για την ίδια
την Τουρκία αλλά και ολόκληρη την περιοχή και τη Μεσόγειο γενικότερα. Καλεί επιπλέον την
Τουρκία να συμβληθεί με τη Σύμβαση του ESPOO, που δεσμεύει τα κράτη να προχωρούν σε
διαβούλευση με άλλα επηρεαζόμενα κράτη για έργα που έχουν πιθανές διασυνοριακές
περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Μάλιστα η κα. Harms καλεί την Τουρκία να εμπλακεί
σε διάλογο με την Ελλάδα και την Κύπρο για τις περαιτέρω ενέργειές της επί του
θέματος αυτού. Η κ. Harms έχει απευθύνει, ήδη από τον Ιανουάριο, σχετική επιστολή
και στον Κύπριο Υπουργό Ενέργειας και, λυπούμαι να παρατηρήσω, ότι μέχρις αυτή
τη στιγμή ο φίλτατος κ. Λακκοτρύπης δεν ανταποκρίθηκε.
Επ' αυτού λοιπόν έχουμε αναλάβει δράση και ενημερώσαμε με τη σειρά μας τους
Κύπριους Ευρωβουλευτές για να επιτύχουν τη στήριξη της συγκεκριμένης
τροπολογίας από τις αντίστοιχες πολιτικές τους ομάδες και το ίδιο σας καλούμε
να πράξετε και εσείς, για να επιτύχουμε μια επιπλέον νίκη στον αγώνα ενάντια
στον κίνδυνο κατασκευής, μέσα στα σπίτια μας, ενός επικίνδυνου πυρηνικού εργοστασίου.
Η ραδιενέργεια από ένα πυρηνικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, σε
περίπτωση διαρροής, θα καταστρέψει τη ζωή των ανθρώπων αλλά και κάθε ζωντανού
οργανισμού στην περιοχή. Η λεκάνη της Ανατολικής Μεσογείου αποτελεί ένα
γιγαντιαίο και αλληλεξαρτώμενο οικοσύστημα, που φιλοξενεί εξαιρετικά
απειλούμενα είδη όπως τις φώκιες μονάχους-μονάχους και τις χελώνες
καρέτα-καρέτα. Μια πιθανή απώλεια ραδιενέργειας πλήττει άμεσα εκτάσεις πολλών
εκατοντάδων χιλιομέτρων. Το ατύχημα στο
Τσέρνομπιλ τον Απρίλιο του 1986, ακόμα βασανίζει τους ανθρώπους και το
περιβάλλον σε όλες τις χώρες γύρω από τον Εύξεινο Πόντο. Οι χιλιάδες των
ανθρώπων που έχουν πεθάνει και των τόσων άλλων που ακόμη γεννιούνται με
διάφορες ασθένειες, λόγω της ραδιενέργειας που απελευθερώθηκε στην ατμόσφαιρα,
δεν αφήνουν κανένα περιθώριο να επαναληφθεί ξανά το ίδιο λάθος. Η πιο πρόσφατη
πυρηνική καταστροφή στη Φουκουσίμα της Ιαπωνίας, στις 11 Μαρτίου του 2011,
μπορεί να επαναληφθεί σε πολλές περιοχές του κόσμου και ειδικά στο Άκκιουγιου,
που βρίσκεται πολύ κοντά σε επικίνδυνο σεισμικό ρήγμα.
Ένας επιπλέον κίνδυνος, ιδιαίτερα ορατός
λόγω της γενικότερης πολιτικής αστάθειας της περιοχής μας, είναι ο κίνδυνος ο
νέος πυρηνικός αντιδραστήρας του Άκκιουγιου να αποτελέσει στόχο τρομοκρατικού
κτυπήματος, είτε για την πρόκληση ατυχήματος είτε για τη δημιουργία «βρόμικης πυρηνικής βόμβας». Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, η Κύπρος θα παραμένει όμηρος είτε φυσικής
είτε ανθρωπογενούς καταστροφής μιας εχθρικής γειτονικής χώρας, χωρίς καμία δυνατότητα
παρέμβασης για αποτροπή μιας τέτοιας εξέλιξης.
Το 2012 το Ινστιτούτο Κύπρου (ΙΚυ)ανακοίνωσε την ολοκλήρωση μοντέλου που
υπολογίζει τη διασπορά ραδιενεργού υλικού, προσμετρώντας παραμέτρους όπως
γεωλογικά δεδομένα, κλιματολογικές – μετεωρολογικές συνθήκες, όγκο του
ραδιενεργού υλικού που διέρρευσε κτλ. Το μοντέλο βασίζεται σε έρευνα του
Γερμανικού Ερευνητικού Κέντρου «Max Planck» σε συνεργασία με το ΙΚυ και έχει τη
δυνατότητα να προβλέψει όχι μόνο πού θα πήγαιναν τα ραδιενεργά απόβλητα σε
περίπτωση ατυχήματος αλλά και πόσος κόσμος θα πέθαινε ανά τετραγωνικό
χιλιόμετρο. Εξετάζονται οι πιθανές επιπτώσεις από ένα ατύχημα σε συγκεκριμένη
περιοχή, μέρα με μέρα, για ένα ολόκληρο χρόνο και γίνεται συμψηφισμός
δεδομένων. Η έρευνα καταδεικνύει τον ρόλο που διαδραματίζει η χωροθέτηση των
πυρηνικών αντιδραστήρων στην αξιολόγηση των κινδύνων που παρουσιάζουν και
προσφέρει νομικό έρεισμα να επέμβουμε σε επίπεδο διεθνών συνθηκών, όπως τη Σύμβαση
του ESPOO ή στην ΙΑΕΑ (Διεθνής Υπηρεσίας Ατομικής
Ενέργειας). Αξίζει να αναφέρουμε ότι το άρθρο 17 της Σύμβασης για την Πυρηνική
Ασφάλεια της ΙΑΕΑ, δίνει σαφώς στην Κύπρο αλλά και σε άλλες γειτονικές χώρες το
δικαίωμα παρέμβασης στην χωροθέτηση και λειτουργία του σταθμού του ΄Ακκιουγιου,
κάτι που ενισχύεται από τα αποτελέσματα της έρευνας του Max Planck/IKυ. Η
Τουρκία, ως υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ χώρα, είναι υποχρεωμένη να
ευθυγραμμίσει τη νομοθεσία της με την κοινοτική στο θέμα της πυρηνικής
ασφάλειας, περιλαμβανομένης της σχετικής για το θέμα οδηγίας 2009/71/Euratom.
Η μελέτη του Ινστιτούτο Κύπρου δεν δείχνει μόνο τις επιπτώσεις για την
Κύπρο που σίγουρα θα υπάρξουν, αλλά και ότι το ραδιενεργό νέφος, ανάλογα με τα
μετεωρολογικά δεδομένα, θα εξαπλωθεί σε μια πολύ ευρύτερη περιοχή της υφηλίου
και θα επηρεάσει πάρα πολλές χώρες, όχι μόνο χώρες της Ανατολικής Μεσογείου
αλλά ίσως και της Ηπειρωτικής Ευρώπης, του Καυκάσου ή της Μέσης Ανατολής. Η
κατασκευή εργοστασίου στο ΄Ακκιουγιου δεν είναι μόνο ζήτημα γειτονίας, αλλά
παγκόσμιο ζήτημα για αυτό θα πρέπει και αυτή η έρευνα να ενισχυθεί, να
στηριχθεί πολιτικά και οικονομικά και να αξιοποιηθεί στη συνέχεια.
Πέραν όμως του κινδύνου ενός ατυχήματος ή τρομοκρατικού κτυπήματος που θα
προκαλούσε καταστροφική διαρροή ραδιενέργειας (κάτι που σημειώνουμε με τρόμο
ότι έχει συμβεί σε μικρό ή μεγάλο βαθμό στην πλειοψηφία των εν ενεργεία
πυρηνικών σταθμών), υπάρχει πάντα η σπαζοκεφαλιά της διαχείρισης των πυρηνικών
αποβλήτων. Τα πυρηνικά απόβλητα αποτελούν από μόνα τους πυρηνική απειλή που θα
διαρκέσει για αιώνες. Κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί με βεβαιότητα ότι υπάρχει
ασφαλής τρόπος διαχείρισης ή φύλαξής τους, αφού ο κίνδυνος των ραδιενεργών
διαρροών και της ακτινοβολίας παραμένει για εκατονταετίες. Το δε κόστος της
διαχείρισης των ραδιενεργών αποβλήτων είναι πολύ μεγάλο και συχνά οι
διαχειριστές των πυρηνικών σταθμών αδυνατούν να ανταποκριθούν καταφεύγοντας σε εκτρωματικές
λύσεις.
Έχουμε επίγνωση του ψηλού κόστους των συμβατικών πηγών ενέργειας. Το
πετρέλαιο, ο άνθρακας και άλλες πηγές
ενέργειας που χρησιμοποιούμε σήμερα (ακόμα και το φυσικό αέριο), συνεργούν στην
ατμοσφαιρική ρύπανση και στην πρόκληση του φαινομένου του θερμοκηπίου. Η
ευαισθησία που δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια για τις κλιματικές αλλαγές
οδήγησε κάποιους να ξαναθυμηθούν την πυρηνική ενέργεια, η οποία μετά το Τσέρνομπιλ
και, πιο πρόσφατα και τη Φουκοσίμα, υποχώρησε σημαντικά και περιορίστηκε στη συντήρηση
και τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων πυρηνικών εργοστασίων.
Εμείς οι Οικολόγοι λέμε ότι οι
κλιματικές αλλαγές που βιώνουμε κάθε μέρα, είναι αποτέλεσμα της άναρχης
χρήσης των πηγών ενέργειας από τον άνθρωπο. Η ανθρωπότητα δεν έχει άλλη επιλογή
από το να στραφεί στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας και στην ορθολογιστική και
δίκαιη χρήση της ενέργειας. Η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας από τους
ανθρώπους, σε συνδυασμό με την αξιοποίηση της ηλιακής ενέργειας που είναι
άφθονη και αβλαβής, μαζί με τη χρήση άλλων εναλλακτικών Ανανεώσιμων Πηγών
Ενέργειας, είναι η μόνη σίγουρη και ασφαλής μέθοδος κάλυψης των ενεργειακών
αναγκών και όχι η στροφή σε μια εξίσου ρυπογόνο και επικίνδυνη μορφή
ενέργειας.
Για το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών η πυρηνική ενέργεια δεν είναι η
απάντηση στις κλιματικές αλλαγές, ούτε στο ενεργειακό πρόβλημα.
Έχω την άποψη ότι Κύπρος και Ελλάδα πρέπει να ενεργοποιηθούν δραστικά προς
την Ευρωπαϊκή Ένωση και να εγείρουν το ζήτημα της αποπυρηνικοποίησης της
Ανατολικής Μεσογείου και εγκατάλειψης των Τουρκικών σχεδίων για κατασκευή
πυρηνικού εργοστασίου στο Άκκιουγιου, ως προϋπόθεση για την περαιτέρω προώθηση
της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (όπως έκανε η Αυστρία
για τους πυρηνικούς σταθμούς της Σλοβακίας).
Το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών, θα αγωνιστεί για ένα καθαρό
περιβάλλον με καθαρές πηγές ενέργειας. Θα αγωνιστούμε ενάντια στην κατασκευή
του πυρηνικού εργοστασίου στο Άκκιουγιου, απέναντι από την Κύπρο. Αναγνωρίζουμε
το κοινό πεπρωμένο που ενώνει το περιβάλλον μας και καλούμε όλους τους
αντιπυρηνικούς ακτιβιστές από Κύπρο, Ελλάδα και Τουρκία σε κοινό αγώνα ενάντια
στο οικολογικό αυτό έγκλημα, που προσπαθεί να μας επιβάλει – σε μας και στα
παιδιά των παιδιών μας – η αλαζονική και επικίνδυνη κυβέρνηση της Άγκυρας.
