Οι επιπτώσεις των μέτρων που έλαβε η κυβέρνηση, με τα οποία επηρεάζεται το βιοτικό επίπεδο των συνταξιούχων

 (Αρ. Φακ. 23.05.046.006-2013).

Αγαπητοί συναδέλφοι, κυρίες και κύριοι, 

Είναι ένδειξη κάθε σύγχρονης δημοκρατικής κοινωνίας, να εντάσσει στην κοινωνική της πολιτική την καταπολέμηση (αν όχι την εξαφάνιση) της φτώχειας και εξαθλίωσης. Μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θέσει ως ένα από τους 5 στόχους της για το έτος 2020 την μείωση της φτώχειας στην επικράτεια της, με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου τουλάχιστο 20 εκατομμυρίων από τους πολίτες της. Φαίνεται όμως ότι στην Κύπρου του 2013, αυτή η ουσιαστική κοινωνική υποχρέωση είναι ψιλά γράμματα για τους ιθύνοντες. 

Με βάση στοιχεία της Eurostat, η μερίδα του κυπριακού πληθυσμού που κινδύνευε από κοινωνικό αποκλεισμό και φτώχεια το 2011 ανερχόταν στα 23% του ολικού πληθυσμού. Από αυτό το 23%, το 40,6% είναι άτομα άνω των 65 ετών. Με βάση στατιστικά στοιχεία του 2011, 40,4% του πληθυσμού μας είναι άτομα άνω των 65 ετών, άρα αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι ένα σοβαρό ποσοστό των συνταξιούχων μας ήδη ήταν πολύ κοντά στο όριο της φτώχειας. Διότι από το 2011, ποσοστό 10% του πληθυσμού ζούσε κάτω από το όριο της φτώχειας με σοβαρές στερήσεις. Το μίνιμουμ ετήσιο εισοδημα που υπολογιζόταν ανά άτομο για να μην φθάσει στην εξαθλίωση είχε τεθεί στα €10.324. Για το 2012 εκτινάχθηκε στα €11.149. 

Αναρωτιέμαι πόσοι συνταξιούχοι θα μείνουν πλέον με εισοδήματα κάτω από το όριο της φτώχειας στην Κύπρο, μετά από τις δραστικές οικονομικές περικοπές στις οποίες έχει προβεί τόσο η νυν όσο και η προηγούμενη κυβέρνηση, που επηρεάζουν ιδιαίτερα τα χαμηλά οικονομικά στρώματα, που αποτελείται κατά 40,6% από συνταξιούχους.  

Η στόχευση των συνταξιούχων ξεκίνησε με τον αποκλεισμό μερικών χιλιάδων χαμηλοσυνταξιούχων από το Σχέδιο Ενίσχυσης Χαμηλών Συντάξεων και τη δραστική μείωση του μηνιαίου επιδόματος για την συντριπτική πλειοψηφία των συνταξιούχων που παραμένουν στο Σχέδιο, λόγω της αυθαίρετης μείωσης στο όριο της φτώχειας που ίσχυε μέχρι και το τέλος του 2012 κατά 7,4%.

Τα χτυπήματα συνεχίστηκαν με την μείωση των επιδομάτων γενικότερα, γεγονός που για πολλούς συνταξιούχους σημαίνει τεράστιο πρόβλημα επιβίωσης και ανταπόκρισης σε βασικές  ανθρώπινες ανάγκες. 

Άλλο ένα σοβαρό πλήγμα επήλθε με την ουσιαστική κατάργηση του πασχαλινού επιδόματος, εφόσον το κριτήριο για ελάχιστο ετήσιο εισόδημα μειώθηκε από τις €20.080 στις €9.750, με αποτέλεσμα η συντριπτική πλειοψηφία από τους 70.000 συνταξιούχων περίπου που ήταν οι δικαιούχοι, να αποκλείονται. Υπενθυμίζω ότι το 2012 είχαν οριστεί ως όριο της φτώχειας το ποσό των €11.149.  

Η αλλαγή της κυβερνητικής πολιτικής όσον αφορούσε την  πρόσβαση σε πλήρη δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη έχει επίσης επιδεινώσει την οικονομική κατάσταση των κοινωνικών στρωμάτων με χαμηλά εισοδήματα. Η πρόσφατη απόφαση για καταβολή τελών για επίσκεψη σε γιατρό, πληρωμή των φαρμάκων και τέλος για τις πρώτες βοήθειες είναι δυσβάστακτη για τα νοικοκυριά με εκμηδενισμένα εισοδήματα. Καλούνται επιπλέον να πληρώνουν για τα φάρμακα ή τις αναλύσεις τους πληρώνοντας πενήντα σεντ για το κάθε συνταγογραφούμενο φάρμακο. 

Η αύξηση του ΦΠΑ και του φόρου κατανάλωσης στα πετρελαιοειδή  επηρεάζει φυσικά αρνητικά το σύνολο των συνταξιούχων. Ακόμα και η φορολόγηση ακίνητης ιδιοκτησίας, συμπεριλαμβανόμενης και της πρώτης κατοικίας χωρίς καμία εξαίρεση, είναι ένα άδικο και ισοπεδωτικό μέτρο που επηρεάζει δυσμενώς τους συνταξιούχους που δεν μπορούν να αυξήσουν τα εισοδήματα τους, πόσο μάλλον όταν θα κληθούν να πληρώνουν φόρο για την μοναδική τους κατοικία ανάλογη με τις τρέχουσες τιμές της αγοράς. Επιπλέον, η διαφοροποίηση των χορηγιών και κριτηρίων για στέγαση προσφύγων επηρεάζει τους συνταξιούχους και ειδικότερα αυτούς που ζουν σε παλιές Τ/Κ κατοικίες. Οι συνταξιούχοι καλούνται επιπλέον να στηρίξουν οικονομικά και τα παιδιά και εγγόνια τους, που έχουν μπει στον μακρύ κατάλογο των ανέργων.

Η κατάργηση της δωρεάν μεταφοράς των συνταξιούχων με τα λεωφορεία είναι μας λένε μέτρο οικονομικής περισυλλογής που θέλει να εφαρμόσει η κυβέρνησή. Ένα μέτρο που, κατά την άποψη μας, πολύ λίγα εισοδήματα θα προσφέρει στα ταμείου του κράτους μας αλλά θα επιφέρει μεγάλο πλήγμα στην στρατηγική για προώθηση των Μαζικών Μέσων Μεταφοράς και στο εναπομείνον κοινωνικό κράτος. 

Η κοινωνική ευαισθησία για τους αδύνατους και τους ευάλωτους, δεν είναι δυνατό να αγνοείται ή να τοποθετείται στο περιθώριο. Παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες, η κοινωνία μας οφείλει να σταθεί στο ύψος της και να ανταποκριθεί με ανθρωπιά και αίσθημα ευθύνης στις προκλήσεις που οι τραγικές σημερινές οικονομικές συνθήκες έχουν δημιουργήσει. Οι εκάστοτε κυβερνήσεις επιλέγουν τις εύκολες λύσεις, παρά το κόστος που αυτό θα έχει στην κοινωνική συνοχή. Καλούμε την κυβέρνηση να αφουγκραστεί τις κραυγές αγωνίας των μη εχόντων και να προσαρμόσει την επιδοματική πολιτική της αναλόγως. Η κραυγή της αγωνίας των παππούδων και των γιαγιάδων μας, θα μας κατατρέχει. 

Θα ήθελα σε αυτό το σημείο να κλείσω την ομιλία μου με ένα ποίημα που μου έδωσε στο χέρι, χειρόγραφο, ένας από τους χιλιάδες συνταξιούχους που επηρεάζονται από την σημερινή κατάσταση. Λέει λοιπόν ο κ. Σοφοκλής Σοφοκλέους από το Αρεδιού:

«Έκαμεν μας η Τρόικα Ούλλους ένα ψαλλίδι,

Εγίνην τζιαι το κούρεμμα, στες τράπεζες παιχνίδι.

Συστήνει μας λιτότητα η Μέρκελ στες Βρυξέλλες,

Τζ’ εφάαν τζιαι τους κόπους μας, με τες χρυσές μασέλλες.

Τώρα με τα μνημόνια ούλλα θα τα τσιακκάρουν,

Τα κάρβουνα μεν τ’ άχετε τζ’ εννα σας λαπορτάρουν.

Ρούχα τζιουνούρκα μέν ράψεις, με σάκκον με κουστούμι,

Τζ’ αντί για σούβλαν τρώετε, παττίχαν τζιαι χαλλούμι.

Ξηχάστε τα ταξίδκια σας με δανεικά ριάλια,

Τζιαι κάμετε διακοπές στης Κύπρου τ’ ακρογιάλια.

Σκεφτείτε το καλλίτερα, θέλει οικονομία,

Αλλάσει ποιον το σύστημα στην ευρωκοινωνία.»

Σας ευχαριστώ,