Οι επιπτώσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία (πολιτικές και οικονομικές) από πιθανό κλείσιμο των Κυπριακών Αερογραμμών

Ομιλία του βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών κ. Γιώργου Περδίκη

 

(Θέμα εγγραφέν με εισήγηση του βουλευτή 

κ. Γιάννου Λαμάρη εκ μέρους της κοινοβουλευτικής ομάδας ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις)

(Αρ. Φακ. 23.05.047.003-2014)

Κυρίες και κύριοι, 

Το όλο σκηνικό που έχει διαμορφωθεί τους τελευταίους μήνες, αναφορικά με το μέλλον των Κυπριακών Αερογραμμών, οδηγεί στο ασφαλές συμπέρασμα ότι η εταιρεία οδηγείται σε ξεπούλημα, χρεοκοπία ή οριστικό κλείσιμο. Η απραξία της κυβέρνησης και ο όλος χειρισμός που έχει γίνει τόσο από την κυβέρνηση όσο και από το Διοικητικό Συμβούλιο της εταιρείας, μοιάζει με το θέατρο του παραλόγου ή καλύτερα με αρχαία τραγωδία με εξιλαστήριο θύμα τις Κυπριακές Αερογραμμές και το ευρύτερο δημόσιο συμφέρον. Οι στιγμές που βιώνει η εταιρεία και ο τόπος είναι εξαιρετικά κρίσιμες αλλά φαίνεται ότι οι κυβερνώντες «ποιούν τη νήσσαν».

Το εγχείρημα της πώλησης των περιουσιακών στοιχείων της εταιρείας, μπορεί να έχει συμβάλει στη ρευστότητα των οικονομικών της εταιρείας αλλά ταυτόχρονα έχει μειώσει την αξία της και τις δυνατότητες εξεύρεσης στρατηγικού επενδυτή. Δηλαδή περιμένουμε να έρθει ο στρατηγικός επενδυτή για να αγοράσει μία εταιρεία αποψιλωμένη από περιουσιακά στοιχεία; Τι έχει απομείνει; Μόνο το καλό της όνομα. Είναι αυτό αρκετό για να προσελκύσει το ενδιαφέρον κάποιου σοβαρού επενδυτή, ο οποίος κινδυνεύει να αναλάβει και την αποπληρωμή της κρατικής ενίσχυσης που δόθηκε χωρίς την προηγούμενη έγκριση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τα προηγούμενα χρόνια;

Επιπρόσθετα προκύπτουν πολλά ερωτηματικά αναφορικά με τη διαδικασία που ακολουθήθηκε για εξεύρεση στρατηγικού επενδυτή και για τον τρόπο που επιλέχθηκαν η Ryan Air και η Αegean ενώ αποκλείστηκαν άλλοι προσφοροδότες. Παράλληλα το θεσμικό ζήτημα που προκύπτει από την επαγγελματική σχέση του δικηγορικού γραφείου Ν. Αναστασιάδη με την αεροπορική εταιρεία Ryan Air αφήνει εκτεθειμένη τη κυβέρνηση και γεννά πλήθος ερωτηματικών.

Διαχρονικά λάθη των εκάστοτε κυβερνήσεων και της εκάστοτε διεύθυνσης της εταιρείας αλλά– και ας είμαστε ειλικρινείς και της Βουλής – η οποία ακόμα και πρόσφατα (2012) παραχώρησε πρόσθετες πιστώσεις, συνολικού ποσού €31 εκατομμυρίων , από το λογαριασμό του Πάγιου Ταμείου της Δημοκρατίας για συμμετοχή της κυβέρνησης στην αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εταιρείας, οδήγησαν την εταιρεία  στην δεινή οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκεται τώρα. Η κρατική ενίσχυση  καθιστά ακόμη δυσκολότερη την εύρεση στρατηγικού επενδυτή αφού υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανταγωνισμού να μην εγκρίνει την κρατική ενίσχυση και σε τέτοια περίπτωση οι Κυπριακές Αερογραμμές, και κατά συνέπεια ο στρατηγικός επενδυτής,  θα κληθούν να επιστρέψουν το ποσό  που δόθηκε, πίσω στην κυβέρνηση (που υπολογίζεται συνολικά περί τα 100 εκατομμύρια).

Επιπρόσθετα η μη εφαρμογή των αλλεπάλληλων σχεδίων αναδιάρθρωσης της εταιρείας, που εγκρίθηκαν μεν αλλά δεν εφαρμόστηκαν ποτέ, επιβαρύνει ακόμη περισσότερο τη θέση των Κυπριακών Αερογραμμών ενώπιον της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ανταγωνισμού. Σύμφωνα και με τα όσα λέχθηκαν από το Γραφείο Εφόρου Ελέγχου Κρατικών Ενισχύσεων, η Κυπριακή Δημοκρατία παραβίασε τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Φαίνεται – από όσα μας λέχθηκαν ότι - η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί να προβεί σε χαλαρώσεις πάνω στο θέμα που αφορά την βιωσιμότητα της εταιρείας. Δεν μπορεί να εγκρίνει ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης, να νομιμοποιήσει όλες τις προηγούμενες κρατικές ενισχύσεις και η εταιρεία τελικά να μην είναι βιώσιμη. Μόνο εάν η κυβέρνηση ασκήσει τις απαραίτητες πιέσεις και εφαρμοστεί το σχέδιο αναδιάρθρωσης όπως αυτό αποστάληκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εάν καλυφθούν οι ζημιές του 2014 και εάν υπάρξει ενδιαφέρον από επενδυτή, τότε και μόνο, υπάρχει το ενδεχόμενο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή να εγκρίνει την κρατική ενίσχυση μας είπε ο εκπρόσωπος του Εφόρου Κρατικών Ενισχύσεων. Όπως έχει ήδη ειπωθεί, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή «μας κάνει χάρη» που δεν εκδίδει απόφαση, γιατί μία απόφαση με βάση τις παρούσες συνθήκες δεν μπορεί παρά μόνο να είναι αρνητική και κάτι τέτοιο θα οδηγούσε σε κλείσιμο της εταιρείας την επόμενη μέρα.

Άποψή μας είναι ότι όσο η Κυβέρνηση δεν διατυπώνει μία σαφή πολιτική διακήρυξη σωτηρίας των Κυπριακών Αερογραμμών, ουσιαστικά την καταδικάζει σε σίγουρο θάνατο. Επιβάλλεται η Κυβέρνηση, να στηρίξει σήμερα τον εθνικό μας αερομεταφορέα και να εργαστεί άμεσα προς την κατεύθυνση της διάσωσής του. Είναι εθνικό της καθήκον. Η στάση που τηρεί η κυβέρνηση, οδηγεί τις Κυπριακές Αερογραμμές σε σίγουρο κλείσιμο γεγονός που θα αποβεί εις βάρος της γενικότερης οικονομίας του τόπου. Πρέπει όλοι να αντιληφθούμε τους λόγους που είναι απαραίτητη η ύπαρξη εθνικού αερομεταφορέα στην Κύπρο λόγω της ιδιομορφίας των συνθηκών της Κύπρου και της γεωγραφικής θέσης μας. Είμαστε ένα νησί που υφίσταται την τουρκική κατοχή από το 1974 και δεν μπορεί να εξαρτόμαστε από ξένες αεροπορικές εταιρείες.

Πρόσφατα δημοσιεύματα αναφέρονται στη λειτουργία του παράνομου αεροδρομίου της Τύμβου και στους κινδύνους που δημιουργούνται στα θέματα ασφάλειας πτήσεων. Επίσης από στατιστικά στοιχεία που έδωσε το Center of Aviation καθώς και άλλοι οργανισμοί αναφορικά με τη διακίνηση επιβατών από και προς ολόκληρη την Κύπρο (κατεχόμενα και ελεύθερες περιοχές), φαίνεται ότι η τουρκική εταιρεία Pegasus  διακινεί ποσοστό 15% του επιβατικού κοινού, οι Κυπριακές Αερογραμμές διατηρούν ποσοστό μόλις 9% ενώ οι Turkish Airlines 8%. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι ποσοστό 23% της επιβατικής αγοράς κατέχουν οι δύο προαναφερθείσες τουρκικές αερογραμμές. Συνεπώς πέραν όλων των άλλων προβλημάτων που έχουν να αντιμετωπίσουν οι Κυπριακές Αερογραμμές, έχουν να αντιμετωπίσουν και τον αθέμιτο ανταγωνισμό από τις παράνομες πτήσεις. Όλα αυτά τα δεδομένα έχουν τεθεί ενώπιον της Επιτροπής Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία καραδοκεί με αρνητική απόφαση για τις Κυπριακές Αερογραμμές;

Επιπρόσθετα η ύπαρξη εθνικού αερομεταφορέα διασφαλίζει κατά κύριο λόγο την διασύνδεση της Κύπρου με την Ευρώπη καθορίζοντας  παράλληλα τις τιμές στην αγορά. Ήδη, τις τελευταίες ημέρες, με τον σάλο που έχει δημιουργηθεί, και όχι άδικα, γύρω από το θέμα των Κυπριακών Αερογραμμών, έχει σημειωθεί αύξηση των τιμών των αεροπορικών εισιτηρίων που προσφέρονται από άλλες εταιρείες, ενώ παράλληλα σημειώθηκε μείωση στην κράτηση των εισιτηρίων από τις Κυπριακές Αερογραμμές. Ουσιαστικά η κυβέρνηση διατηρώντας αι συντηρώντας την εκκρεμότητα, οδηγεί σε αργό αλλά σίγουρο θάνατο τις κυπριακές αερογραμμές. Με βαρετά λαβωμένα φτερά και με συνεχή αιμορραγία, πολύ λίγες πιθανότητες έχει να επιβιώσει. Πρέπει, άμεσα, σήμερα, τώρα η κυβέρνηση να τερματίσει αυτή την κατάσταση που αναδύει οσμή θανάτου. Πρέπει η κυβέρνηση να διακηρύξει με αδιαμφισβήτητη δύναμη ότι έχει την απόφαση να κρατήσει ζωντανό το εθνικό μας αερομεταφορέα.

Ας θυμηθούμε ότι με τη λειτουργία τους επί σειρά ετών, οι Κυπριακές Αερογραμμές κατάφεραν να ενώσουν την κυπριακή ομογένεια με την Κύπρο και να καταστήσουν την Κύπρο προσβάσιμη στον τουρισμό. Ας αναλογιστούμε την τραγική κατάσταση στην οποία θα επέλθει ο τόπος μας στην περίπτωση κλεισίματος του Εθνικού μας Αερομεταφορέα. Η οικονομία του τόπου εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό και χωρίς Κυπριακές Αερογραμμές, το πλήγμα θα είναι δυσβάσταχτο. Κάποιοι το έχουν υπολογίσει σε πρώτο στάδιο σε 130 εκατομμύρια ευρώ. Επιπρόσθετα το προσωπικό θα βρεθεί στην ανεργία και το κράτος θα χρειαστεί να πληρώσει αποζημιώσεις και ανεργιακά επιδόματα. Σημαντικές θα είναι επίσης οι επιπτώσεις στον εμπορικό τομέα αφού μεγάλο ποσοστό των εμπορευμάτων διακινείται με τις υπηρεσίες που παρέχει η εταιρεία.

Από την άλλη ως Οικολόγοι – κόντρα στο ρεύμα – αντιμετωπίζουμε με πολλή επιφύλαξη τη συνεχιζόμενη επέκταση των αεροπορικών εταιρειών «χαμηλού κόστους». Την εποχή που θεοποιείται το κέρδος και η «τιμή» κερδίζει κατά κράτος την «ποιότητα», έχουμε καθήκον να υπερασπιστούμε αξίες όπως η ασφάλεια, η ανθρώπινη σχέση και επαφή, η λογική, η άνεση και ο εποπτικός έλεγχος. Για παράδειγμα δεν μας ξεφεύγουν από την προσοχή ούτε οι αποδόσεις των αεροπορικών εταιρειών «χαμηλού κόστους» στο τομέα της ασφάλειας, ούτε ότι κατηγορούνται για συμμετοχή στα πειράματα γεωμηχανικής και ύποπτων αεροψεκασμών. Κι όλα αυτά βεβαίως στο βωμό του κέρδους. Σε αυτό το βωμό, δεν θέλουμε να δούμε να θυσιάζεται το «αγρινό», ο Εθνικός Κυπριακός Αερομεταφορέας.

Σε αυτό το σημείο επιβάλλεται να συμπληρώσουμε ότι μας δημιουργεί εύλογες απορίες ο τρόπος που οι εκάστοτε κυβερνήσεις αντιμετωπίζουν την εταιρεία που διαχειρίζεται τα δύο αεροδρόμιά μας. Η εταιρεία Hermes, που ελέω κυβέρνησης, βουλής και κομμάτων, κατέχει το μονοπώλιο των κυπριακών αεροδρομίων, φαίνεται να απολαμβάνει ιδιαίτερη μεταχείριση σε βάρος των κυπριακών αερογραμμών. Αυτή η μονοπωλιακή και ευνοημένη κερδοσκοπική επιχείρηση με την στάση της έναντι στον εθνικό αερομεταφορέα των Κυπριακών Αερογραμμών επιδεινώνει τα οικονομικά τη δεδομένα σε βαθμό που να συναγωνίζεται τη ζημιά από το τουρκικό εμπάργκο.

Θέλω να ξεκαθαρίσω ότι ως Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών έχουμε πολιτική και σταθερή θέση, ότι για πολιτικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς λόγους επιβάλλεται η Κύπρος να διαθέτει δικό της εθνικό αερομεταφορέα.  Λέγοντας, αυτό δεν εννοώ βεβαίως ότι πρέπει να διαθέτει απαραίτητα δική της κρατική αεροπορική εταιρεία ούτε ότι θα πρέπει να διατηρηθεί μία μη βιώσιμη και ζημιογόνο κρατικοδίαιτη αεροπορική εταιρεία. Ως Οικολόγοι καλούμε την κυβέρνηση να επιδείξει την απαραίτητη βούληση, να σταματήσει την παθητική στάση και να προβεί σε δραστικές ενέργειες ώστε η εταιρεία να καταστεί βιώσιμη και να μπορεί να συνεχίσει να προσφέρει για το καλό του τόπου μας.