Το δημογραφικό πρόβλημα στην Κύπρο και τρόποι αντιμετώπισής του

Ομιλία Βουλευτή Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών κ. Γιώργου Περδίκη στην Ολομέλεια της Βουλής των Αντιπροσώπων

Πέμπτη, 12 Ιανουαρίου 2012

Πολλοί ενθουσιάστηκαν από την επιβεβαίωση των ερευνών για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου στην Κυπριακή ΑΟΖ. Είναι θεόσταλτο δώρο μας λένε. Ξεχνούν ότι η πιο σημαντική ΑΟΖ για την Κύπρο είναι ο λαός της και το μοναδικό βιώσιμο και φυσικό θεόσταλτο δώρο είναι τα παιδιά της Κύπρου. Η ποσοτική και ποιοτική ανάπτυξη των ανθρώπων της Κύπρου πρέπει να αποτελεί την πρώτη έγνοια κάθε σοφής πολιτείας. Τα πρόσφατα πρώτα αποτελέσματα της απογραφής πληθυσμού δεν φαίνεται να έχουν προβληματίσει την ηγεσία μας. Η υπογεννητικότητα αποτελεί ένα σημαντικό πρόβλημα για τον τόπο και αν συνεχίσουμε με τους ίδιους ρυθμούς, σε μερικά χρόνια θα είμαστε μια κοινωνία γερόντων με όλες τις οικονομικές, κοινωνικές και εθνικές συνέπειες.

Ο ενθουσιασμός για τις επενδύσεις και τις μπίζνες που θα φέρει το φυσικό αέριο, κινδυνεύει να αποπροσανατολίσει την κυβέρνηση και την κοινωνία. Δυστυχώς, φοβάμαι – ιδιαίτερα μετά την πολιτική συμφωνία κυβέρνησης και Βουλής – ότι η οικογένεια και η τεκνογονία έχουν υποστεί βαρύ πλήγμα. Εγώ προσωπικά και το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών υπερασπιστήκαμε ανυποχώρητα τα δικαιώματα των πολύτεκνων και των παιδιών κατά την πρόσφατη συζήτηση των νομοσχεδίων που αφορούσαν τα επιδόματα τέκνου και τη φοιτητική χορηγία, που οδήγησαν στη μείωση κατά 50% των επιδομάτων για την οικογένεια και το παιδί. Αλλά ένας κούκος δεν φέρνει την άνοιξη.

Θέλω να κάνω ιδιαίτερη αναφορά στον ρόλο της πολύτεκνης οικογένειας στην αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος.

Το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών σταθερά υποστήριζε και υποστηρίζει τις προσπάθειες για προστασία των δικαιωμάτων των πολυτέκνων οικογενειών για εξασφάλιση εκείνων των βιοτικών παραγόντων που θα στηρίξουν την ευημερία και την πρόοδο χιλιάδων ανθρώπων του τόπου μας.

Οι πολύτεκνες οικογένειες επιτελούν ένα σημαντικό ρόλο στην Κυπριακή Κοινωνία αφού στηρίζουν το θεσμό της οικογένειας αλλά και συμβάλλουν στην επιβράδυνση της αναμενόμενης πλην όμως επικίνδυνης δημογραφικής υποβάθμισης. Αυτός ο ρόλος πρέπει να τυγχάνει σεβασμού και στήριξης και από την Πολιτεία και από την κοινωνία.

Δυστυχώς οι τελευταίες εξελίξεις – και παρά τη δημιουργία Εθνικού Φορέα Δημογραφικής και Οικογενειακής Πολιτικής – οδηγούν προς την αντίθετη κατεύθυνση. Διότι η στήριξη της δημογραφικής ανάπτυξης φαίνεται πλέον ότι αναζητείται στη μετανάστευση παρά στην ανάπτυξη του ντόπιου πληθυσμού.

Λέγεται συχνά ότι μια ολοκληρωμένη δημογραφική πολιτική δεν περιορίζεται στα επιδόματα. Ορθό. Αλλά σε μια χώρα όπου για δεκαετίες απουσιάζει κάθε άλλο μέτρο δημογραφικής στήριξης (ή αν υπάρχουν είναι ασθενή), τότε υποχρεωτικά το ενδιαφέρον μας περιορίζεται στα επιδόματα και σε άλλα οικονομικά ωφελήματα.  

Σύμφωνα με μελέτη του 2009 της Παγκύπριας Οργάνωσης Πολυτέκνων, η απώλεια της αγοραστικής δύναμης του επιδόματος τέκνου ανέρχεται σε 7,5% ετησίως. Συνεπώς, σύμφωνα με τους πολύτεκνους, το επίδομα τέκνου θα έπρεπε να αυξηθεί από την 1/1/2009 πέραν του τιμαρίθμου σε αυτό περίπου το ποσοστό.

Το κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος έχει καταστεί δυσβάσταχτο για την πολύτεκνη οικογένεια εξαιτίας του τρόπου τιμολόγησης που δεν λαμβάνει υπόψη το μέγεθος της οικογένειας. Το Σεπτέμβριο του 2008 έγινε μερική βελτίωση της ειδικής διατίμησης για κάποιες πολύτεκνες οικογένειες. Το Υπουργείο Οικονομικών όμως δεν φαίνεται να προτίθεται να βελτιώσει και να διευρύνει τα κριτήρια της ειδικής διατίμησης του ηλεκτρικού ρεύματος ώστε να ανακουφιστούν περισσότερες πολύτεκνες οικογένειες. Ούτε βέβαια φαίνεται να υλοποιείται η υπόσχεση για παραχώρηση 13ου μηνιαίου επιδόματος στις πολύτεκνες οικογένειες.

Η μη αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος από μέρους της κυβέρνησης δεν αφορά μόνο μέτρα ενίσχυσης των πολυτέκνων. Υπενθυμίζουμε ότι η κυβέρνηση αθέτησε και την προεκλογική της υπόσχεση προς τις τρίτεκνες οικογένειες όταν τον Αύγουστο του 2010 τοποθετήθηκε αρνητικά σε Σχέδιο Προτάσεων που αφορούσε τη μείωση του ύψους των διδάκτρων που πληρώνουν τα παιδιά τρίτεκνων οικογενειών που φοιτούν σε Δημόσια Νηπιαγωγεία και εξίσωσή τους με τα δίδακτρα που πληρώνουν τα παιδιά των πολύτεκνων οικογενειών. Αξίζει να αναφέρω ότι το Υπουργείο Παιδείας είχε διεξάγει έρευνα κατά την οποία κοστολογήθηκε η συνολική μείωση των εσόδων του κράτους από τη μείωση των διδάκτρων για τις τρίτεκνες οικογένειες. Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας η συνολική δαπάνη δεν ξεπερνούσε το μισό εκατομμύριο ευρώ το χρόνο. Υπενθυμίζεται ότι στο πρόγραμμα διακυβέρνησης του προέδρου Χριστόφια (σελίδα 62) υπάρχει σαφής πρόνοια για αναγνώριση της ιδιότητας του πολύτεκνου και στις πενταμελείς οικογένειες και η παροχή ανάλογων κοινωνικών ωφελημάτων.

Δυστυχώς το Υπουργείο Οικονομικών έριξε στο κάλαθο των αχρήστων το Πρόγραμμα Διακυβέρνησης του Προέδρου Χριστόφια γιατί έκρινε ότι η αναγνώριση της ιδιότητας του πολύτεκνου και για τις πενταμελείς οικογένειες καθιστά το δημοσιονομικό κόστος δυσβάστακτο για τα δημόσια οικονομικά του κράτους. Και αυτό συνέβηκε πολύ πριν από την οικονομική κρίση και τις αναγκαίες δημοσιονομικές περικοπές.

Σαφώς και ξεκάθαρα τοποθετηθήκαμε και κατά της ψήφισης της αύξησης του ΦΠΑ από 15% - 17%. Η αύξηση του ΦΠΑ αποδείχθηκε (και στην Κύπρο αλλά και αλλού) ως μέτρο που δεν αποδίδει τα αναμενόμενα έσοδα, πλήττει την παραγωγή και την κατανάλωση, δημιουργεί πληθωριστικές πιέσεις, είναι αστόχευτο μέτρο και επηρεάζει «έχοντες» και «μη έχοντες» και ιδιαίτερα τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες όπως είναι οι πολύτεκνοι και οι νεοεντασσόμενοι στην αγορά εργασίας απόφοιτοι σχολών δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Πάγια θέση του Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών είναι ότι τα μέτρα ενίσχυσης της δημογραφικής ανάπτυξης της χώρας μας πρέπει να θεωρούνται ως έργα που ενισχύουν την οικονομία ιδιαίτερα σε συνθήκες κρίσης. Τέτοια μέτρα όπως η στήριξη των πολύτεκνων οικογενειών σε περιόδους κρίσης πρέπει να ενισχύονται και όχι να περιορίζονται. Θεωρούμε ότι τα επιδόματα αλλά κυρίως οι χορηγίες και οι παροχές πρέπει να διακρίνονται από κοινωνική, οικονομική και οικολογική στόχευση και ότι τα εισοδηματικά κριτήρια δεν πρέπει να εφαρμόζονται στους ευαίσθητους τομείς της οικογένειας και της παιδείας.

Οι συνθήκες οικονομικής κρίσης που ζουν οι Κύπριοι πολίτες και εργαζόμενοι τα τελευταία χρόνια καθιστούν τα θέματα της οικονομίας και των κοινωνικών παροχών πρώτιστης σημασίας και προτεραιότητας. Μας ενδιαφέρει οι παροχές να μην έχουν το χαρακτήρα του «πασχαλινού δώρου» ή της κυβερνητικής ελεημοσύνης. Θέλουμε να έχουν θεσμικό χαρακτήρα, κοινωνικό βάθος και διάρκεια. Συγκεκριμένο παράδειγμα είναι ο πρόταση των Οικολόγων για δωρεάν εγκατάσταση ηλιακών στεγών σε 5.000 στέγες πολύτεκνων οικογενειών. Η κυβέρνηση θα πάρει πίσω τα λεφτά της από την παραγωγή του ηλεκτρικού ρεύματος μέσα στα επόμενα 7 χρόνια ενώ οι πολύτεκνοι θα απαλλαγούν για 20 χρόνια από το λογαριασμό του ηλεκτρικού ρεύματος. Όπως αυτή την εισήγηση έχουμε καταθέσει στην κυβέρνηση δέσμη προτάσεων για στήριξη της πολύτεκνης οικογένειας με οικολογικό και αναπτυξιακό χαρακτήρα αλλά η κυβέρνηση τις έχει απορρίψει.

Θεωρώ ότι η πολιτεία οφείλει να στηρίξει την πολύτεκνη οικογένεια, ιδιαίτερα μέσα στις συνθήκες της οικονομικής κρίσης. Επίσης επιβάλλεται επιτέλους να εφαρμοστεί μια ευρύτερης μορφής και έμπνευσης δημογραφική πολιτική στήριξης των γεννήσεων και της οικογένειας ως το καλύτερο και πιο αποτελεσματικό μέτρο βιώσιμης ανάπτυξης.