Ο περί Αποκρατικοποιήσεων Νόμος του 2013

Ομιλία του βουλευτή του Κινήματος Οικολόγων Περιβαλλοντιστών κ. Γιώργου Περδίκη

(Αρ. φακ: 23.01.055.038-2014)

Πέμπτη, 27 Φεβρουαρίου 2014

Εισαγωγή:

Η γενική μας αρχή και θέση είναι ότι δεν υποστηρίζουμε τις ισοπεδωτικές ιδιωτικοποιήσεις των ημικρατικών οργανισμών. Οι Οικολόγοι δεν στηρίζουν τη δημιουργία ιδιωτικών μονοπωλίων και  ολιγοπωλίων. Δεν υποστηρίζουμε νομοθεσίες που θα αποστερήσουν από τον Κυπριακό λαό δημόσια περιουσία για την οποία πλήρωσε πολύ ακριβά, με τον ιδρώτα του και τους κόπους του, για δεκαετίες.

Είναι σημαντικό, να διασφαλιστούν τα συμφέροντα του Κυπριακού λαού στο σύνολό του αλλά και η βιωσιμότητα των ημικρατικών οργανισμών και η προσφορά καλής ποιότητας υπηρεσιών σε προσιτές τιμές στον Κυπριακό λαό. Έχουμε την άποψη ότι όλα τα πιο πάνω μπορούν να διασφαλιστούν χωρίς κατ’ ανάγκην την ιδιωτικοποίηση των ημικρατικών οργανισμών.

Το Κίνημα Οικολόγων Περιβαλλοντιστών εκφράζει για ακόμα μια φορά τη δυσαρέσκεια του για το χειρισμό τον οποίο έτυχε από την Κυβέρνηση το θέμα των ιδιωτικοποιήσεων των ημικρατικών οργανισμών. Υπήρχε όλος ο χρόνος – από την εποχή που η κυβέρνηση Χριστόφια αποδέχτηκε την συμπερίληψη συγκεκριμένων όρων (του περιβόητου πλέον 3.6) στο πρώτο μνημόνιο από το καλοκαίρι του 2012 – για να γίνει ο απαραίτητος κοινωνικός και πολιτικός διάλογος. Και όμως βρεθήκαμε πάλι με κολλημένη την πλάτη στον τοίχο και το μαχαίρι στο λαιμό (ή το πιστόλι στο κρόταφο αν προτιμάτε). Και καλούμαστε να αποφασίσουμε ως κοινωνία και ως Βουλή, μία ανάσα πριν την εκπνοή της τρίτης διορίας και πριν την εκταμίευση της επόμενης δόσης του δανείου. Διαμαρτύρομαι. Διαμαρτύρομαι έντονα για τη συνεχιζόμενη κατάσταση απρονοησίας και επιμύθιας που χαρακτηρίζει την πολιτική της χώρας μας. Λυπάμαι, αλλά φαίνεται δεν αλλάζουν οι κακές συνήθειες (ο νούρος του σσιύλου δεν ισιώνει).

Αντί του έγκαιρου προβληματισμού, αντί της μελέτης και του σχεδιασμού, επιλέγεται ο εκβιασμός, ο ετσιθελισμός και πειθαναγκασμός. Αίσχος!!!

Μία άλλη προσέγγιση:

Στο μνημόνιο είναι ξεκάθαρο ότι θα πρέπει να προηγηθεί ο εκσυγχρονισμός και η εξυγίανση των ημικρατικών οργανισμών πριν την ιδιωτικοποίηση, κάτι που δεν έγινε ακόμα. Ο υπουργός στην παρατήρησή μας ότι το άρθρο 3.6 του μνημονίου που αφορά τις ιδιωτικοποιήσεις έπεται του 3.5 που αφορά τον εκσυγχρονισμό και την εξυγίανση των ημικρατικών οργανισμών, απάντησε ότι το σχετικό νομοσχέδιο ΘΑ κατατεθεί σύντομα. Εμείς λέμε ότι τα δύο νομοσχέδια έπρεπε να ήταν ένα, ως ενιαίος  «νόμος – πλαίσιο», για να είναι οι αποκρατικοποιήσεις μέρος ενός συνολικού προγράμματος, ΕΝΑ από τα εργαλεία και όχι ο αποκλειστικός μονόδρομος. Η κυβέρνηση απέρριψε την εισήγησή μας παρά το γεγονός ότι κατά την άποψή μας, η δική μας προσέγγιση δεν ήταν εκτός μνημονίου.

Δυστυχώς η Κυβέρνηση δεν προχώρησε να εφαρμόσει αυτήν την πρόνοια και προσέτρεξε να εφαρμόσει  τη πρόνοια της ιδιωτικοποίησης. Αυτό μας γεννά πολλά ερωτήματα: Πού είναι η πιστή εφαρμογή του μνημονίου; Μήπως επιχειρείται ένα εκ του προχείρου ξεπούλημα των ημικρατικών οργανισμών; Φαίνεται ότι η κυβέρνηση και η Τρόικα βιάζονται να ξεπουλήσουν τους ημικρατικούς οργανισμούς για να ενισχύσουν τον ανταγωνισμό και την «ελεύθερη αγορά». Αυτό βέβαια δεν είναι κατ’ ανάγκην προς το συμφέρον του απλού πολίτη, του εργαζόμενου, του επιχειρηματία, και ας το έχουμε αυτό υπόψη.

Συνταγματικότητα:

Πολύ σοβαρά ερωτήματα που τέθηκαν και αφορούν την κατοχύρωση της εθνικής ασφάλειας και υγείας, την εξασφάλιση των ευάλωτων ομάδων αλλά και θέματα  αντισυνταγματικότητας του νομοσχεδίου, δεν έχουν απαντηθεί με τρόπο ικανοποιητικό.

Έγινε πολύ συζήτηση για το άρθρο 122 του Συντάγματος το οποίο σαφώς καθορίζει ότι η ΑΗΚ και η CYTA  είναι δημόσιες υπηρεσίες και συνεπώς ανήκουν στο κράτος (μάλιστα στο Σύνταγμα  παρομοιάζονται με το Στρατό και τα Σώματα Ασφαλείας).

Είναι σαφές ότι η μετατροπή της ΑΗΚ και της CYTA (31.12.14) σε μετοχική εταιρεία ιδιωτικού δικαίου απαιτεί νομοθετική ρύθμιση. Επειδή θα είναι μοναδικός μέτοχος το κράτος θα ισχυριστούν βεβαίως ότι δεν χρειάζεται τροποποίηση του άρθρου 122 του Συντάγματος. Στη συνέχεια όμως θα πωλήσουν τις μετοχές σε στρατηγικό επενδυτικό. Σύμφωνα μάλιστα με την μέχρι σήμερα πρακτική κάτι τέτοιο γίνεται με υπουργική απόφαση. Δηλαδή από την πίσω πόρτα και δια σαλαμοποίησης προσπαθούν να παρακάμψουν το Σύνταγμα. Είναι όμως δυνατόν να παίζουμε κρυφτούλι με το Σύνταγμα; Μία διαδικασία η οποία στο σύνολό της απαιτεί τροποποίηση του Συντάγματος – διότι πχ. η ΑΗΚ δεν θα είναι πλέον δημόσια υπηρεσία – μπορεί να αλλάζει χαρακτήρα επειδή η κυβέρνηση και η όποια κοινοβουλευτική πλειοψηφία θα πάει από την πίσω πόρτα; (ΑΤΗΚ = πωλείται ολόκληρη μέχρι το 2016). Εμείς λέμε ότι η κυβέρνηση και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία παίζουν επικίνδυνα με την Συνταγματική νομιμότητα. Αντί να υποδείξουν στην Τρόικα το συνταγματικό κώλυμα και να το αξιοποιήσουν προς το όφελος των συμφερόντων του δημοσίου, προτίμησαν να αναζητήσουν παράδρομους και νομοθετικά σκοτεινά μονοπάτια.

Αποκομματικοποίηση:

Διαβάζω από την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου στους στόχους του προγράμματος αποκρατικοποίησης: «Περιορισμός των πολιτικών παρεμβάσεων και ενίσχυση της αξιοκρατίας». Εδώ έχουμε ένα σοβαρό θέμα. Ναι, οι ημικρατικοί οργανισμοί που έχουμε δεν είναι αυτό που θέλουμε. Κάποιοι απ’ αυτούς αποτελούν ένα μονοπώλιο που καταπιέζει την αγορά και τους καταναλωτές. Κάποιοι άλλοι αποτελούν γάγγραινα για τα δημόσια οικονομικά. Κάποιοι άλλοι έχασαν πλέον το λόγο της ύπαρξής τους.  Όλοι πάντως χαρακτηρίζονται από κακοδιοίκηση , υπερβολικό κόστος λειτουργίας και παροχή αμφίβολης ποιότητας υπηρεσιών.

Στη βάση αυτών των συμπτωμάτων βρίσκεται η ίδια ασθένεια: Η αναξιοκρατία η οποία πηγάζει από τις κομματικές παρεμβάσεις και την κουμπαροκρατία. Πολλοί νομίζουν ότι με την ιδιωτικοποίηση όλα αυτά τα κακά θα διορθωθούν. Το ίδιο το πρόγραμμα δεν ισχυρίζεται κάτι τέτοιο αφού μιλά για «περιορισμό» και όχι «τερματισμό» των πολιτικών παρεμβάσεων. Αυτός που έγραψε το πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων φαίνεται να γνωρίζει πολύ καλά την κυπριακή πραγματικότητα. Ξέρει για παράδειγμα ότι υπάρχουν άρρηκτοι βρώμικοι δεσμοί μεταξύ της επιχειρηματικότητας και του πολιτικού κατεστημένου. Στην Κύπρο ζούμε. Ολόκληρες ιδιωτικές εταιρείες ανήκουν σε κόμματα. Κομματάρχες διορίζουν προσωπικό όχι μόνο σε ημικρατικούς οργανισμούς αλλά και σε επιχειρήσεις φίλων τους επιχειρηματιών με το ανάλογο αντάλλαγμα βεβαίως. Υπάρχει μία ανομολόγητη σχέση αλληλοεπιδράσεων  μεταξύ των μεγάλων συμφερόντων και του μεγάλου πολιτικού κατεστημένου. Ποιος διαφωνεί;

Ξεπούλημα:

Η μεγάλη και βάσιμη μας ανησυχία είναι ότι με τις διαδικασίες που εγκαινιάζει σήμερα η κυβέρνηση και η κοινοβουλευτική πλειοψηφία, θα οδηγηθούμε σε ξεπούλημα των ημικρατικών οργανισμών. Η μέθοδος αποκρατικοποίησης που ακολουθείται με την παράλληλη προώθηση της διαδικασίας για τρεις μεγάλες επιχειρήσεις σε εποχή ύφεσης της οικονομίας, δημιουργεί βάσιμες αμφιβολίες για το κατά πόσο θα επιτευχθεί η συγκομιδή των 1,4 δισεκατομμυρίων μέχρι το 2018. Σημειώνεται ότι για την CYTA σύμφωνα με το πρόγραμμα η ιδιωτικοποίηση ολοκληρώνεται στις 3.12.2015 –(εντός μνημονίου και ύφεσης). Για την ΑΗΚ αυτό το όριο αγγίζει το Σεπτέμβριο 2017. Είναι προφανές ότι με μόνο την CYTA να ιδιωτικοποιείται μέχρι το 2016 δεν πρόκειται να εισπραχθεί το ποσό του 1 δις. Είναι για αυτό ακριβώς το λόγο που στο πρόγραμμα των αποκρατικοποιήσεων (που δεν είναι μέρος του μνημονίου αλλά ο υπουργός είπε ότι συμφωνήθηκε με την Τρόικα) έχουν προστεθεί και προς πώληση περιουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας (καζίνο, κρατικό λαχείο, παιχνιδομηχανές). Αυτή η έκτακτη προσθήκη δεν ξέρω αν θα γίνει αποδεκτή από την Τρόικα (διότι είναι μάλλον έκτακτο έσοδο και όχι αποκρατικοποίηση όπως προνοεί το 3.6), ξέρω όμως σίγουρα ότι πρόκειται για μία σαφή ομολογία ότι οι δύο οργανισμοί θα ξεπουληθούν σε τιμή ευκαιρίας.

Τι προτείνουμε:

•    Ο διορισμός Εφόρου και εμπειρογνωμόνων να γίνεται με απόσπαση κυβερνητικών λειτουργών ώστε να μειωθεί το κόστος αυτής της διαδικασίας. Η ίδια η Κυβέρνηση υπολογίζει ότι μόνο οι αμοιβές αυτών των αξιωματούχων θα φτάσουν το ένα εκατομμύριο ευρώ το χρόνο (επιπλέον θα πληρωθούν αμοιβές για ανεξάρτητους συμβούλους).

•      Κατοχύρωση των ευάλωτων ομάδων για τους οποίους υπάρχει μέχρι σήμερα ειδική τιμολογιακή πολιτική και ειδικές τεχνικές διευθετήσεις, για να μην συμβεί ότι συνέβηκε στην Ελλάδα όπου με την ιδιωτικοποίηση του ΟΤΕ καταργήθηκαν όλες οι κοινωνικές παροχές.

• Θέματα ασφάλειας και υγείας να καλύπτονται με την υποχρέωση κατάθεσης ανεξάρτητων εκθέσεων στη Βουλή των Αντιπροσώπων από τα αρμόδια Υπουργεία.

•      Να εξασφαλίζονται τα δικαιώματα των εργαζομένων με μια ειδική ρήτρα που οι ίδιοι οι εργαζόμενοι εισηγήθηκαν.

•  Η διαδικασία της αποκρατικοποίησης να ξεκινά με απόφαση της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Επίλογος:

Αφού η Κυβέρνηση δεν ικανοποίησε τα αιτήματά των Οικολόγων που στόχο είχαν την εξασφάλιση του δημόσιου συμφέροντος, οι Οικολόγοι δεν  θα υποστηρίξουν το νομοσχέδιο για τις αποκρατικοποιήσεις. Η εκτίμηση των Οικολόγων, είναι ότι η Κυβέρνηση μπαίνει σε μία διαδικασία εξασθένησης και υποτίμησης των ημικρατικών οργανισμών ώστε στο τέλος αυτής της πορείας να είναι εύκολη λεία για το ιδιωτικό κεφάλαιο. Γίνεται μία προσπάθεια από μέρους της Κυβέρνησης για εξευμενισμό των υπαλλήλων, προσφέροντάς τους πλουσιοπάροχες αποζημιώσεις τις οποίες θα κληθεί να πληρώσει ο Κύπριος φορολογούμενος. Η ίδια η Κυβέρνηση στέλνει το μήνυμα ο «σώσον εαυτόν  σωθείτο», πράγμα εξαιρετικά κακό αυτούς τους χαλεπούς καιρούς, που χρειάζεται συλλογικότητα και ευθύνη.